Wonden

Wat zijn wonden?

Er zijn verschillende wonden, zoals schaafwonden, bijtwonden, snijwonden, scheurwonden en brandwonden. Bij een schaafwond is de huid open geschuurd, doordat u bijvoorbeeld bent gevallen op straat. Bij een bijtwond bent u gebeten door een dier of mens en uw huid is daarbij kapot gegaan. Een snijwond ontstaat doordat u zich snijdt aan een scherp voorwerp, zoals een mes of een blik. Een scheurwond ontstaat vaak tijdens het vechten of tijdens het uitoefenen van bepaalde sporten en een brandwond ontstaat na het verbranden van de huid.

Welke klachten heb ik bij wonden?

Bij een schaafwond ervaart u de volgende klachten:

• De wond kan prikken of branden, wat u als pijnlijk ervaart
• Uw huid is beschadigd en u ziet rode puntjes op de geschaafde huid zitten
• Omdat de wond open is, kan er wat wondvocht ontstaan. Dit ziet er geel uit en kan opdrogen tot een korst.

Bij een snijwond ervaart u de volgende klachten:

• De wond heeft scherpe randen
• De wond kan diep zijn en erg bloeden

Bij een scheurwond ervaart u de volgende klachten:

• De wond is niet diep en heeft een onregelmatige rand
• Stukjes huid zijn losgeraakt

Bij een brandwond kan er onderscheid gemaakt worden tussen verschillende soorten, afhankelijk van hoe ernstig u zich verbrandt:

• Een eerstegraads brandwond is een rode plek en is pijnlijk. Soms zwelt de huid op. Een voorbeeld hiervan is bijvoorbeeld het branden van de huid na te lang in de zon zitten.
• Een oppervlakkige tweedegraads brandwond is ook rood en pijnlijk, maar de huid is ook zichtbaar beschadigd. De wond is nat, dat betekent dat er een blaar gaat vormen.
• Bij een diepe tweedegraads brandwond is de huid ook zichtbaar beschadigd. De huid kleurt rood en is erg pijnlijk. Ook hier ontstaan blaren.
• Een derdegraads brandwond is een witte of zwarte wond. Omdat de zenuwen in uw huid zijn verbrand, voelt u nauwelijks pijn. De huid ziet eruit als een soort leer.

Wat kan ik zelf doen bij wonden?

Bij een schaafwond:

• Zorg ervoor dat u de wond spoelt met lauwwarm water uit de douche of kraan. Vermijd hierbij het gebruik van zeep of een ontsmettingsmiddel. Spoel zandkorrels of ander vuil goed uit. Mocht het niet helemaal lukken, dan kunt u met een pincet voorzichtig proberen om de grotere stukjes vuil te verwijderen.
• Laat de wond opdrogen, zonder deze af te dekken met bijvoorbeeld een pleister. Zo ontstaat er een korst. Als u een diepere schaafwond heeft of een schaafwond die schuurt met uw kleding, kunt u deze beter wel afdekken. Vervang de pleister dan wel twee keer per dag.

Bij een snijwond- of scheurwond:

• Zorg ervoor dat als de wond weinig bloedt, u spoelt met lauwwarm water uit de douche of kraan. Hiermee kunt u het vuil uit de wond spoelen. Vermijd hierbij het gebruik van zeep of een ontsmettingsmiddel.
• Zorg dat u langs de huisarts gaat om te bepalen of uw wond gehecht of geplakt moet worden
• Als het nodig is, krijgt u een prik om infectie met tetanus te voorkomen. Deze infectie kan ontstaan als u met uw wond in contact bent geweest met straatvuil of mest.
• Als de wond gesloten is, hoeft u deze niet af te dekken. Als uw wond langs uw kleding schuurt en wondvocht lekt, kunt u de wond beter wel afdekken.
• Neem als dat nodig is paracetamol tegen de pijn

Bij een brandwond:

• Bij verbranding is direct koelen onder stromend water heel erg belangrijk. Dit zorgt er namelijk voor dat de verbranding zal stoppen. Koel de brandwond minimaal tien minuten onder de kraan. Gebruik hierbij lauw zachtstromend water. Als u ijskoud water gebruikt, kan de wond nog meer pijn doen of raakt u onderkoeld. Als de mogelijkheid er niet is voor stromend water, kunt u natte doeken gebruiken. Als dit er niet is, is het onderdompelen in een ander soort water beter dan niks.
• Als het mogelijk is, verwijder dan de kleding maar laat kleding die aan de brandwond kleeft zitten. Als u deze kleding lostrekt, zal de huid namelijk beschadigen.
• Smeer geen zalf op de wond en raak de wond niet aan.
• Afdekken van de brandwond is niet nodig. Stel dat er blaren ontwikkelen op de brandwond kunt u een vet gaas op de wond aanbrengen. Hiermee voorkomt u dat er viezigheid bij de wond komt.

Wanneer moet ik naar de dokter bij wonden?

Neem contact op met uw huisarts bij een schaafwond in de volgende gevallen:

• Het is niet mogelijk om bepaalde bewegingen te maken door de wond
• U bent ongerust over uw schaafwond
• De wond bloedt veel en lang
• De wond gaat lekken en geeft steeds meer vocht af
• U heeft veel pijn door de schaafwond
• De schaafwond is in contact geweest met straatvuil, mest, iemand met hiv, hepatitis C of een dier met hondsdolheid

Ga in de eerste dagen na het ontstaan van uw schaafwond naar uw huisarts:

• Als er een infectie ontstaat. U kunt dit herkennen aan wondvocht dat uit de wond komt, dat de wond meer pijn gaat doen of dat u koorts krijgt.
• Wanneer de wond er na twee dagen niet beter uit ziet

Bel 112 bij een snij- of scheurwond:

• Wanneer iemand een steekwond heeft en grauw kleurt, zweterig of gespannen wordt
• Wanneer iemand met een snij- of scheurwond suf wordt of bewusteloos raakt
• Wanneer de wond zo erg bloedt dat het bloed uit de wond spuit

Bel met spoed de huisarts of huisartsenpost bij een snij- of scheurwond:

• Als u na het oplopen van de wond bleke of koude ledematen krijgt en de ledematen niet meer kan bewegen

Neem contact op met uw huisarts bij een snij- of scheurwond in de volgende gevallen:

• Als u een diepe snij- of steekwond heeft die groter is dan een centimeter en de randjes van de wond van elkaar afliggen.
• Als de wond maar blijft bloeden
• Als u veel pijn ervaart
• Als het niet mogelijk is om bepaalde bewegingen te maken door de wond
• Als uw snij- of scheurwond in contact is geweest met vuil op straat of met iemand die hiv of hepatitis B of C heeft
• Als u ongerust bent

Ga in de eerste dagen na het ontstaan van de snij- of scheurwond naar uw huisarts:

• Als er een infectie ontstaat. Dit kunt u herkennen aan wondvocht dat uit de wond komt, dat de wond meer pijn gaat doen en dat u koorts krijgt.
• Wanneer de wond er na twee dagen niet beter uit ziet

Neem contact op met de huisarts bij een brandwond als:

• U een oppervlakkige tweedegraads brandwond heeft opgelopen
• U een diepe tweedegraads brandwond heeft opgelopen
• U een derdegraads brandwond heeft opgelopen
• U koorts krijgt en de wond warm en rood is
• Als de wond na twee weken nog steeds niet genezen is